Jumat, 13 Januari 2012

KECAP BASA SUNDA


Wangun Kecap
Kecap-kecap dina basa Sunda bisa dipasing dumasar kana wangun jeung warnana.
Wangun Kecap
kecap ...
nyaéta ...
kecap anu teu kungsi ngalaman parobahan
kecap asal anu geus dirarangkénan
kecap anu diwangun ku cara ngarajék kecap asal
kantétan dua atawa leuwih kecap asal anu mibanda harti anyar.
Warna Kecap
Warna/Rupa Kecap kabagi dua:

kecap ...
nyaéta ...
Kecap Lulugu
kecap anu nuduhkeun barang atawa ngaran nu dianggap barang.
kecap anu dipaké pikeun nyuluran atawa ngaganti kecap barang.
kecap anu dipake pikeun nanya
kecap anu nuduhkeun kalakuan, paripolah, atawa pagawéan jalma atawa mahluk séjénna.
kecap anu nuduhkeun sipat atawa kaayaan barang atawa nu dianggap barang.
kecap anu nuduhkeun bilangan, jumlah, beungkeutan, kumpulan, atawa tahapan.
Kecap Pancén
panganteb
kecap pikeun ngantebkeun babagian kalimah anu dipentingkeun ((en): emphasis).
panganteur
kecap disahareupeun hiji kecap pikeun nganteurkeun kecap éta sangkan leuwih anteb tur écés.
panambah aspék
kecap pikeun nuduhkeun lumangsungna hiji kajadian.
panambah modalitas
kecap anu nuduhkeun sikep panyaturna waktu nyanghareupan jalma séjén.
pangantét
kecap sahareupeun kecap barang pikeun ngantétkeun kecap barang éta jeung kalimah utamana.
panyambung
kecap anu dipaké pikeun nyambungkeun kecap jeung kecap, atawa babagian kalimah.
panyeluk
kecap nu dipaké pikeun ngébréhkeun bituna rarasaan.
Kecap sulur
Kecap sulur aya sababaraha rupa:
  • kecap gaganti jalma
  • kecap gaganti milik
  • kecap panuduh
Kecap gaganti jalma
'Kecap gaganti...
kecap..
dipaké dina kaayaan...
conto kalimah
jalma kahiji
tunggal
sim kuring
lemes, resmi
...
Abdi
lemes, teu resmi
...
kuring / déwék / urang
loma
...
kami / kaula
loma, ngaluhurkeun ajén sorangan
...
Aing
kasar
...
loba
sim kuring sadayana
lemes, resmi
...
abdi sadayana
lemes, teu resmi
...
kuring saréréa
loma
...
jalma kadua
tunggal
bapa / ibu
(jsb. nu dianggap mancakaki)
lemes, ka anu dipihormat
...
Anjeun
lemes, ka sapantaran
...
manéh / silaing
loma
...
Sia
kasar
...
loba
Aranjeun
lemes
...
Maranéh
loma
...
hidep saréréa
lemes, ka sahandapeun
...
jalma katilu
tunggal
Mantenna
lemes, ka nu dipihormat
...
Anjeunna
lemes
...
manéhna, inyana
loma
...
loba
Aranjeunna
lemes
...
Maranéhna
loma
...

Kecap gaganti milik
Kecap gaganti milik disusun ku cara ngantétkeun kecap gaganti pikeun jalma di luhur ditukangeun kecap barang. Contona: buku abdi, buku manéh, buku hidep saréréa
Kecap panuduh
Kecap panuduh wacana
ieu

éta

kitu

kieu

Kecap panuduh luareun wacana
kecap...
dipaké pikeun...
conto kalimah
dieu
nuduhkeun nu deukeut
...
dinya
nuduhkeun nu rada deukeut
...
ditu
nuduhkeun nu jauh
...
Kecap pananya
Kecap...
dipaké pikeun nanyakeun ...
conto kalimah
naon
barang, hal, sasatoan, tutuwuhan
...
saha
jelema, malaékat, Pangéran

mana
tempat, hal
...
iraha
Waktu
Iraha anjeun badé ka dieu?
naha
sabab-musabab, kalakuan
...
kumaha
cara, kaayaan
...
sabaraha
jumlah, bilangan
...
iraha anjeun bade ka dieu?
Kecap pagawéan
Ciri-ciri kecap pagawéan:
  • umumna mangrupa caritaan dina kalimah, lain jejer
  • teu bisa ditempatkeun satukangeun kecap pangantét
  • teu bisa dipiheulaan ku kecap paling atawa dirarangkénan anu ngandung harti paling ...
  • bisa dipiheulaan ku kecap panambah aspék jeung modalitas
Kecap sipat
Ciri-ciri kecap sipat:
  • bisa dipiheulaan ku kecap leuwih jeung mani
  • bisa dituturkeun ku kecap kacida, pisan, jeung naker
  • bisa dirarangkénan ku pang-...-na
  • bisa ngawangun frasa pohara ...-na atawa kacida ...-na
Kecap panganteur
Tabel kecap panganteur pagawéan



bus asup
nyah beunta
nging/hing ceurik
segruk ceurik
am dahar
jol dating
rap dibaju
deker digawé
gék diuk
reg eureun
geleber hiber
sedut/dut hitut
kuniang hudang
belenyéh/nyéh imut
gedig indit
léos indit
kécéwér/wér/cer kiih
blug labuh
beretek/berebet lumpat
jleng luncat
geleser maju
belewer malédog
brus mandi
térékél naék
gampleng nampiling
blak nangkarak
jung nangtung
sebrut narajang
habek neunggeul
lek neureuy
lar ngaliwat
bluk ngangkuban
biur ngapung
golédag ngedeng
gewewek ngégél
réngkénék ngigel
leguk/regot nginum
burusut ngising
pok ngomong
celengkeung ngomong
trét nulis
gaplok nyabok
gap nyagap
sirintil nyampeurkeun
gantawang nyarékan
kerewek nyekel
cong nyembah
crot nyiduh
celengok nyium
kop nyokot
bluk nyuuh
reup peureum
dug saré
barakatak seuri
ceuleukeuteuk seuri
cakakak seuri
cikikik seuri
lep teuleup
eureuleu teurab
clak tumpak
luk tungkul
jrut turun
nyot ngenyot
pelenyun udud
cat unggah
orolo utah

Tabel kecap panganteur kaayaan



beledug bitu
beleték peupeus
beletok potong
béréwék soék
bray beurang
bray muka
bray caang
breg hujan
cep tiis
gejebur kana cai
jedak diadu
jeduk tidagor
jegug sora anjing
jegur sora marieum
jentréng kacapi
jep jempé
jeprut pegat
kecebuk sora cai
kecemplung kana sumur
kepluk murag
kérésék sora daun
ketruk sora sapatu
les leungit
paralak hujan
pédénghél keuheul
peledek bau hitut
pes pareum
pleng ambleng
plong ngemplong
prung pegat
prung ngamimitian
pudigdig ambek
rekét sora panto
rob ngarogrog
rup dirungkupan
seguk sora kolécér
semprung pegat
sruk-srék sora ragaji
trong kohkol




Citakan:Kecap pananya
Kecap...
dipaké pikeun nanyakeun ...
conto kalimah
naon
barang, hal, sasatoan, tutuwuhan
...
saha
jelema, malaékat, Pangéran

mana
tempat, hal
...
iraha
waktu
Iraha anjeun badé ka dieu?
naha
sabab-musabab, kalakuan
...
kumaha
cara, kaayaan
...
sabaraha
jumlah, bilangan
...

Tidak ada komentar:

Posting Komentar